منو
 کاربر Online
858 کاربر online
 : نجوم
برای پاسخ دادن به این ارسال باید از صفحه قبلی اقدام کنید.   ناشناس   در :  دوشنبه 19 شهریور 1386 [09:14 ]
  رویت هلال ماه
 

رویت هلال ماه
بررسی نقش مشخصه های سن هلال ماه در پیش بینی رویت هلال ماه های قمری :
برای پیش بینی امکان رویت هلال ماه ، مشخصه های حددار خورشید وهلال ماه در لحظه غروب خورشید بیست ونهمین روز هر ماه قمری محاسبه می شود . مقدار هر مشخصه حددار با مقدار حدی تجربی آن مقایسه می شود . اگر مقدار محاسبه شده مشخصه حددار ، کمتر از مقدار حدی تجربی آن باشد ، آن هلال ماه به ازای آن مقدار مشخصه حددار ،قابل رویت نیست .اگر مقدارمحاسبه شده مشخصه حددار ، مساوی یا بیش از مقدار حدی تجربی آن باشد ، امکان رویت هلال ماه به ازای آن مشخصه حددار وجود دارد . اما ،حکم قطعی به رویت هلال ماه ، منوط به این است که سایرمشخصه های حددار نیز مساوی یا بیش از مقادیر حدی تجربی آنها باشند. همچنین در مواقعی که مشخصه حددار محاسبه شده به مقدارحدی تجربی خود نزدیک است ، برای قابل رویت بودن هلال ماه ، باید سایر مشخصه های حددار به اندازه کافی از مقدار حدی خود بیشترباشند . در کشورهای مختلف جهان ، برای پیش بینی رویت هلال ماه های قمری ، روش های گوناگون به کار می گیرند . در هر یک از این روش ها،مجموعه ای از مشخصه های خورشید وهلال ماه در لحظه غروب خورشید بیست و نهمین روز هر ماه قمری به کار می رود که این مشخصه ها را در 4قسمت وبه شرح زیر دسته بندی می کنیم :
1- مشخصه های زمانی : این مشخصه ها عبارتند از لحظه مقارنه ماه و خورشید ، لحظه غروب خورشید و لحظه غروب ماه
2- مشخصه های سمتی : این مشخصه ها به شرح زیر می باشند .
الف - سمتهای ماه و خورشید در لحظه غروب خورشید .
ب - اختلاف سمت بین ماه و خورشید در لحظه غروب خورشید .
پ - سمت ماه در لحظه غروب ماه .
3- مشخصه های حددار ، این مشخصه ها به قرار زیر می باشند :
الف - ارتفاع ماه در لحظه غروب خورشید .
ب - اختلاف زمان لحظه های غروب خورسید و ماه ( مدت مکث هلال ماه بعد از لحظه غروب خورشید )
پ- فاصله زاویه ای ماه از خورشید در لحظه غروب خورشید .
ت - اختلاف طول های دایرة البروجی ماه و خورشید در لحظه غروب خورشید .
ث - سن ماه در لحظه غروب خورشید ( اختلاف زمان لحظه های غروب خورشید و مقارنه )
ج - درصد سطح روشنی ماه در لحظه غروب خورشید.
4 – مشخصه های موقعیتی، این مشخصه ها عبارتند از:
الف - عرض دایرة البروجی ماه در لحظه غروب خورشید.
ب - موقعیت ماه در مدار خود به دور زمین نسبت به لحظه های حضیض و اوج در لحظه غروب خورشید.
پ - موقعیت زمین در مدار خود به دور خورشید در لحظه غروب خورشید.
نقش و میزان تأثیر این مشخصه ها در رؤیت پذیری هلال ماه و میزان بستگی هر یک از آنها به سایر مشخصه ها متفاوت است. در هر حال ، برای صدور حکم مطمئن و قطعی درباره ی رؤیت هلال ماه های قمری ، وضعیت همه مشخصه های یاد شده ، به طور دقیق ملحوظ واقع شود.
اکنون می خواهیم مشخصه سن ماه، یعنی مدت زمان سپری شده از لحظه مقارنه تا غروب خورشید یا، تا لحظه اولین رؤیت هلال ماه با چشم غیر مسلح یا مسلح را بررسی کنیم.
لحظه مقارنه ماه و خورشید ، زمانی است که طول های دایرة البروجی ماه و خورشید با هم مساوی شوند. این لحظه به موقعیت نجومی ماه، زمین و خورشید در فضا ، بستگی دارد و تابع محل رصد نیست. در سالنامه های نجومی که هر ساله از طرف مراکز نجومی و معتبر جهان منتشر می شود، لحظه مقارنه ماه و خورشید به زمان بین المللی درج می شود. برای محاسبه ی مشخصه سن ماه در هر لحظه مورد نظر ( مثلاً در لحظه غروب خورشید یا لحظه اولین رؤیت هلال ماه) کافی است لحظه مقارنه را از آن لحظه بر حسب زمان بین المللی بکاهیم. لحظه مقارنه به تعبیری همان لحظه تولد ماه نو است و هرچه لحظه غروب خورشید یا لحظه اولین رؤیت هلال ماه ( با چشم مسلح یا غیر مسلح) دیرتر از آن صورت بگیرد، آن هلال ماه در اصطلاح « مسن تر» می نامند و هرچه مدت زمان لحظه مقارنه تا لحظه غروب خورشید یا لحظه اولین رؤیت هلال ماه، کمتر باشد، آن هلال ماه را « جوان تر» به شمار آورند.
روش تحقیق در پیش بینی رؤیت هلال ماه های قمری:
در این قسمت اطلاعات مشروح و جامع در مورد روش تحقیق در پیش بینی رؤیت هلال ماه های قمری عرضه می شود. مراحل این روش که برای لحظه غروب خورشید روز بیست و نهم هر ماه قمری اعمال می شود به شرح زیر است ؛
الف : به کمک سالنامه های نجوی منتشر شده از طرف مراکز نجومی معتبر جهان، لحظه مقارنه خورشید و ماه ( لحظه تولد ماه نو ) به زمان رسمی را استخراج کنیم .
ب : به کمک مجموعه ای از برنامه های کامپیوتری در زمینه نجوم، مشخصه های نجومی خورشید و هلال ماه را برای مختصات جغرافیایی نقاط مناسب واقع بر نوار مرزی ایران محاسبه ومقادیر آنها را در جدول هایی درج کنیم.
پ : به کمک نتایج محاسباتی قسمت ب ، لحظه های زودترین و دیرترین غروب خورشید دامنه تغییرات و نقاط جغرافیایی متناظر با این لحظه ها را تعیین می کنیم.
ت : به کمک نتایج حاصل از قسمت های الف تا پ مقادیر کمینه بیشینه ی مشخصه های حد دار خورشید و هلال ماه ( سن ماه ، اختلاف طول های دایرة البروجی ماه و خورشید ، فاصله زاویه ای ماه از خورشید ، درصد سطح روشن ماه ، مدت مکث ماه بعد از لحظه غروب خورشید و ارتفاع ماه) دامنه تغییرات و نقاط جغرافیایی متناظر با این مقادیر را تعیین و در جدولی درج کنیم. بر این اساس ، موضع جغرافیایی شاخصهای کمینه و بیشینه را نیز بر روی نقشه ایران ،مشخص می کنیم . منظور از شاخصهای کمینه و بیشینه ،نقاطی بر نوارمرزی ایران است که یک یا چند مشخصه حددار در آن به ترتیب کمترین وبیشترین مقدار را داشته باشد .باتوجه به مطالبی که شرح داده شد، برای پیش بینی امکان رویت هلال همه مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه مربوط به شاخصهای کمینه و بیشینه با مقادیر حدی تجربی آنها در لحظه غروب خورشید مقایسه می شود. پنج حالت به شرح زیر ممکن است اتفاق بیفتد :
حالت اول : همه مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای بیشینه و کمتر از مقادیر حدی تجربی آنها است. در این صورت هلال ماه در سراسر ایران رؤیت ناپذیر است.
حالت دوم: بعضی از مقادیر مشخصه ای حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای بیشینه به میزان قابل ملاحظه ای کمتر و بعضی دیگر مساوی یا اندکی بیشتر از مقادیر حدی تجربی آنهاست در این صورت، هلال ماه در سراسر ایران رؤیت ناپذیر است.
حالت سوم: بعضی از مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای بیشینه ، اندکی کمتر و بعضی دیگر مساوی یا اندکی بیشتر از مقادیر حدی تجربی آنهاست. این حالت در مورد هلال ماههای بحرانی رخ می دهد. در این صورت ، هلال ماه در بعضی از نقاط ایران رؤیت ناپذیر و در برخی از نقاط دیگر احتمالاً رؤیت پذیر است.
حالت چهارم : همه مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای کمینه، اندکی کمتر از مقادیر حدی تجربی آنهاست یا بعضی از مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای کمینه اندکی کمتر و بعضی دیگر مساوی یا اندکی بیشتر از مقادیر حدی تجربی آنها است. اما همه مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای بیشینه مساوی یا اندکی بیشتر از مقادیر حدی تجربی آنها است. این حالت نیز در مورد هلال ماه های بحرانی اتفاق می افتد. در این صورت ، هلال ماه در بعضی از نقاط ایران رؤیت ناپذیر در برخی نقاط دیگر احتمالاً رؤیت پذیر و برخی دیگر رؤیت پذیر است.
حالت پنجم : همه مقادیر مشخصه های حددار خورشید و هلال ماه شاخصهای کمینه مساوی یا بیشتر از مقادیر حدی تجربی آنهاست . در این صورت ، هلال ماه در سراسر ایران رؤیت پذیر است.

زهرا نوری از تهران

تصویر

  امتیاز: 0.00