قدیمترین فرش در جهان در ایران در دوره هخامنشی بافته شدهاست. از روی نقوش این فرش میتوان دریافت که نمادهای موجود در تخت جمشید، روی آن نقش بستهاست و این قالیچه صد در صد مربوط به دوران اول هخامنشی به ویژه 2500 سال قبل از میلاد و دوره سلطنت داریوش بزرگ است، پروفسور پوپ «pope» برای اولین بار ضمن تحقیقات خود به این نتیجه رسید که اقوام قرقیز مقیم در آسیای میانه و اقوام سکائی به سبب آن که شغل عمده آنها گلهداری بود از الیاف پشم به صورت بافت حصیر گونه فرشهایی میبافتند که نقش های آن یک شکل و همه قرینه بود. فرشهای بافت ترکمنی و امثال آنها یادگار تکامل یافته آن فرشهای حصیرگونه است. اما بعدها در دره «پازیرک» در جنوب سیبری واقع در 79 کیلومتری مرز مغولستان که سابقاً جزئی از خاک چین بود در نزدیکی محل برخورد رودخانههای «بالتیک تیول» (baliktyol) و «اولاگان» (ulagan) ضمن حفاری از درون یخها به وسیله «رودنکو» (rodenko) دانشمند باستانشناس روسی در 1308 شمسی (1929) فرش یک پارچه بسیار ظریف به قطع 2 متر و عرض 83/1 سانتیمتر کشف گردید که گوشهای از آن آسیب دیدهبود. این فرش از درون مقبره یک نفر فرمانروای سکائی کشف شد که قبلآً از منطقه ماوراءالنهر باشمال ایران در پی هجوم اقوام سکائی غارت شده بود .با کشف این فرش که در موزه «هارمتیاژ» (آرمیتاژ) (hermitage)، لینن گراد سابق و سنپطرز بورگ کنونی است هنر ایرانیان هخامنشی را در زمینه فرشبافی به خوبی نشان میدهد. در هر دسی متر مربع از این فرش 3600 گره وجود دارد و آنقدر ظریف است که ضخامت آن به دو میلی متر میرسد. تعجب در این است که این فرش با این ظرافت فرشی است خواب دار. متخصصین فرش بر این عقیده هستند که بافتن فرش خواب دار ابتکار ایرانیها است. از نقوش برجسته در تخت جمشید بر میآید که ایرانیها در بافت پارچه نیز مهارت داشتهاند و پوشیدن لباسهای فاخر و بلند که تا ساق پای سربازان تشریفات دربار هخامنشی را میپوشانید نمایانگر بافت پارچه و تولید آن در مقیاس وسیع در فلات ایران است. گفتههای پلوتارک و گزننون و دیگران جملگی از لباسهای مجلل و زیبای سلاطین هخامنشی حکایت میکنند. مواد اولیه صنایع نساجی ایران از الیاف کتان، پنبه، پشم گوسفند و شتر و مو و کرک بز بوده است .صنعت پارچه بافی از صنایعی بوده است که در ایران رواج کامل داشتهاست و چون ایران فاقد ابریشم بوده برای بافتن پارچههای ابریشمی از طریق تورفان و ترکستان، ابریشم از تجار چینی میخریدند. طبق نوشته کتاب پوشاک باستانی ایرانیان که از کهنترین زمان تا پایان شاهنشاهی ساسانیان نوشته جلیل ضیاء پور که انتشارات هنرهای زیبای کشور در 1344 منتشر کردهاست. ایرانیان مواد اولیه تهیه پارچه را از هر جهت داشتند اما اگر احتیاج به لباس کتانی داشتند، از بابل و نواحی سند وارد میکردند و در ص 3 این کتاب مینویسد «سندس» (پارچه ای از دیبا) نیز از ساتراپیهائی که چنین پارچههایی را میبافتند وارد میکردند. در زمان هخامنشیها در حالی که تمام اقوام ژرمن، فرانک و مغول از پوست حیوانات به عنوان کلاه استفاده میکردند، مردم ماد و هخامنشی فن نمد مالی را می دانستند و کلاههای نمدی بر سر میگذاشتند به طوری که در همین کتاب در ص 8 تحت عنوان «پوشاک مادی» از قول «اومستد» شرق شناس امریکائی می نویسد: بر سرشان کلاه گرد نمدی میگذارند.
یک نمونه فرش ایرانی
فرش پارسیریک
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!