عموم هنرمندانی که دوران خلاقیت خود را با انقلاب اسلامی آغاز کرده و باورهای زیبای شناختی و هنریشان نیز با تفکر روحانی انقلاب تناسب یافتهبود، عمدتاً هنرمندان جوان و مستعدی بودند که سعی در احیای هنری داشتند که آثار آن بیانگر هنر دینی و در عین حال متفاوت از هنر فرمالیستی سالهای گذشتهباشد. آنها در این راه از تجربهاندوزی پرهیز نداشتند. سالهای پرشتاب و پرحادثهی انقلاب، حاصل تجربهی این هنرمندان را کاملاً به خود معطوف داشت. از این نظر آثار آنان آیینهای است که سیمای زمانهی خود را به خوبی منعکس میکند.
در ابتدا ماهیت ضدغربی انقلاب و شعار استقلال آن، تبلیغ و گرایش به مدرنیسم در قلمرو هنر را متوقف ساخت یا حرکت آن را بسیار کند کرد. از این پس، بر خلاف سالهای قبل از انقلاب، دولت و نهادهای فرهنگی و هنری عموماً میکوشیدند تا زمینهی تشویق و گسترش هنری مستقل از هنر مغربزمین را با حفظ و احیای سنن فرهنگی و هنری و شرایط دستیابی به هنری شرقی-ایرانی و دینی فراهم سازند. بنابراین، روی آوردن به هنرهای سنتی و احیای برخی از جلوههای آن همچون نگارگری از ویژگیهای هنر معاصر ایران پس از انقلاب است.
اما به عقیدهی برخی، از آنجا که رد و دفع مدرنیسم و توجه به سنتهای هنری قومی و مذهبی، عمیق و بنیانی نبود و اساساً در نظر و عمل، مبانی مشخصی برای هنر سنتی دینی ارائه نشد، هنر معاصر ایران در پارهای از حوزهها و رشتههای هنری بیش از پیش بحرانزده شد.
هنر انقلاب در دورهای از ظهور خود به ویژه اوایل شکلگیری آن از طریق چند عنصر به هنر واقعگرایی سوسیالیستی نزدیک شد: حضور مردم، اهمیت انسان(انساندوستی)، دردهای اجتماعی و مبارزات مردمی. در واقع این موارد، عناصر مشترکی بودند که در پی خود اشکالی از ترکیببندی، نورپردازی و رنگ را به همراه میآوردند. همچنین برخی از ترکیببندیهای آثار هنرمندان امریکای لاتین نیز در آثار بعضی از هنرمندان انقلاب مشاهده میشود. این اتصال و ویژگی به دلیل تسلط خصوصیات عام انقلابها بر آثار هنری است و به هنر انقلاب ایران تعلق ندارد.
آنچه باید در مورد هنر انقلاب و در یک جمعبندی مختصر ارائه کرد، این است که در ابتدا موضعگیری هنرمندان انقلاب از نظر ایدلوژی منسجم و مطلق جلوه میکرد. هنر انقلاب نیز در واقع واکنشی عاطفی و قوی پیرامون نهضت نشان داد، واکنشی که با نوعی شعار همراه بود و از همان ابتدا «تعهد» را برمیتافت. باورهای قدرتمند عاطفی و تخیلی که در ذهن هنرمندان آن بود نه تنها بر مشاهدات دیگر آنها غلبه داشت، بلکه موجب میشد تا هنر انقلاب ویژگیِ خطابهای داشتهباشد.
این مطلب ادامه دارد...
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!