منو
 کاربر Online
900 کاربر online
 : تاریخ
برای پاسخ دادن به این ارسال باید از صفحه قبلی اقدام کنید.   کاربر offline دبیر دوره متوسطه 2 ستاره ها ارسال ها: 94   در :  شنبه 15 بهمن 1390 [05:12 ]
  دایرة المعارف منابع ساسانیان بخش بیست و ششم(ادامه)
 

یادآوری
با آن که قبلا در بخش های یاد شده از مورخان اسلامی نام برده ایم برای تکمیل این بخش برای آگاهی دوباره منابع اسلامی د رمورد ساسانیان را نام می بریم
1- جاحظ: ابوعثمان عمروبن بحرالکنانی معروف به جاحظ متولد از بصره (160-255). مهم ترین کتابهای او «التاج» است که اطلاعات مفیدی درباره ساسانیان دارد.
2- طبری:‌ ابوجعفر محمد بن جریر بن خالد طبری آملی متولد د رآمل مازندران متوفی به بغداد در 310 هجری، کتاب او مرسوم به تاریخ الامم و الملوک یا تاریخ الرسل و الملوک است که راجع به ایران پیش از اسلام اطلاعات مفیدی دارد. نولدکه مستشرق معروف آلمانی قسمت راجع به ساسانیان آن را به المانی ترجمه و منتشر کرده است. کتاب تاریخ طبری را ابوعلی بلعمی وزیر سامانیان به فارسی شیرین ترجمه کرده و قسمت راجع به ایران، آن را دکتر مشکور با مقدمه مفصل و حواشی آن را در 1337 به طبع رسانیده است.
3- بلاذری: ابوالعباس احمد بن یحیی بن جابر بن داوود البلاذری بغدادی متوفی در 279 هجری. از تالیفات مهم او فتوح البلدان است که درباره دوره ساسانیان و شهرهای ایران که به دست عرب فتح شده، اطلاعات مفیدی می دهد.
4- ابن خرداد به: عبیدالله ابن احمدبن خرداد به 211-300 هجری در آغاز زرتشتی بود. سپس به دست برمکیان مسلمان شد. از تالیفات او المسالک و الممالک در اعلام جغرافیایی در دوره ساسانی است.
5- دینوری: احمد بن داوود بن ونند حنیفه دینوری متوفی در 290 صاحب کتاب الاخبار الطول که کتاب او حاوی اطلاعات مفیدی راجع به ساسانیان است.
6- حمزه اصفهانی: حمزه بن الحسن اصفهانی متولد در اصفهان در 270 و متوفی بین سالهای 350 و 360 هجری صاحب کتاب تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیا که راجع به دوره ساسانیان است دارای اطلاعات جامعی است.
7- ابن ندیم: ابوالفرج محمد بن اسحاق بن ابی یعقوب الندیم الوراق متولد در 297 صاحب کتاب الفهرست که حاوی اطلاعات مبسوطی راجع به کتب و خطوط دوره ساسانی است.
8- مسعودی: ابوالحسن علی بن الحسین المسعودی متوفی در سال 345 هجری از کتب معروف او التنبیه و الاشراف و مروج الذهب و معادن الجوهر است که اطلاعات بی مانندی درباره ایران ساسانی است.
9- اصطخری: ابو اسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی الاصطخری متولد در اصطخر فارس صاحب کتاب «صوره الاقالیم و مسالک و الممالک » در جغرافیای قدیم است.
10- ابوالفرج اصفهانی: علی بن حسین بن محمد بن الهیثم عبدالرحمن بن مروان بن حکم قرشی اموی. صاحب کتاب الاغانی الکبیر که از موسیقی ساسانی اطلاعات جامعی می دهد متوفی در 356
11- ابن حوقل: ابوالقاسم محمدبن حوقل بغدادی الموصلی، او ا زنویسندگان قرن چهارم هجری و صاحب کتاب المسالک و الممالک د رجغرافیای قدیم ایران است. او متوفی در 380 است.
12- ابوریحان بیرونی: محمد بن احمد البیرونی که ابوریحان کنیه داشت، متولد در خوارزم. وی در اواخر قرن چهرم و اوایل قرن پنجم می زیست. صاحب الکتاب الاثار الباقیه عن القرن الخالیه و کتاب الهند است که هر دوی آنها از مدارک مهم تاریخ ایران قدیم به شمار می رود. کتاب آثار الباقیه را آقای علی اکبر داناسرشت به فارسی ترجمه کرده است.
13- ابومنصور ثعالبی: عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی، اهل نیشابور متوفی در 412 هجری و معاصر سلطان محمود غزنوی بود. کتاب معروف او غررالاخبار ملوک الفرس و سیرهم است که توسط آقای محمود هدایت به زبان فارسی ترجمه و تحت عنوان شاهنامه ثعالبی منتشر شده است.
14- المقدسی: مطهر بن طاهر المقدسی از علمای اواخر قرن چهارم هجری است و صاحب کتاب البدء و التاریخ است که این کتاب را سابقاً به ابوزیدبلخی نسبت می دادند ولی بعد معلوم شد که از مقدسی است.
15- ابن مسکویه: اهل ری بود و معروف به ابن مسکویه و معاصر عضدالدوله دیلمی است. وی در قرن چهارم هجری می زیست و نخست زرتشتی بود و سپس اسلام آورد. او صاحب کتاب تجارب الامم که مطالب آن با مطالب تاریخ طبری تطبیق می کند.
16- ابن اثیر- ابوالحسن علی بن علی ابی الکرم شیبانی معروف به ابن اثیر اهل یکی از محلات اطراف موصل صاحب کتاب کامل التواریخ است. وی معاصر چنگیزخان مغول بوده و علاوه بر تاریخ ساسانی، تاریخ ایران را تا سال 628 ه ق نوشته است.
17- یاقوت حموی: ابوعبدالله یاقوتبن عبدالله الومی الحموی ملقب به شهاب الدین(575-626) از تالیفات او معجم البلدان است که دایره المعارف جغرافیایی است و کتاب مراصد الاطلاع خلاصه کتاب مزبور است.
18- ابن العبری: گریگوریوس ابوالفرج ابن هارون از علمای مسیحی مشهور به ابن عبری است. تالیفات بسیاری به سریانی و عبری دارد. در 685 ه ق در مراغه وفات یافته است. کتاب المختصر الدول راجع به ایران ساسانی نوشته و کتاب دیگری تحت عنوان (ایران باستان به روایت ابن عبری) است که آثار این نویسنده توسط استاد مشکور به فارسی ترجمه شده است.
19- ابوالفداء : اسماعیل ابن محمود ابن حمر ابن شاهنشاه ابن ایوب شافعی کرد و از سلاطین ایوبی بود و در 673-732 هجری زندگی می کرد. در تاریخ ایران تقویم البلدان را نوشته است.
20- ابن خلدون: ولی الدین عبدالرحمن بن محمد بن خلدون تونسی الاصل در 732 در تونس متولد شد و در 806 هجری درقاهره درگذشت. وی معاصر امیرتیمور گورکانی زندگی می کرد. کتاب معروف او بنام کتاب العبر و کتاب المبتدا والخبر فی ایام العرب و العجم است که به تاریخ ابن خلدون معروف است که در این کتاب مقدمه ایست که در فلسفه علم الاجتماع و جامعه شناسی معروف است و این مقدمه را محمد پروین گنابادی به فارسی ترجمه کرده است.
21- ابوعلی محمد بلعمی وزیر عبدالملک بن نوح و منصور بن نوح سامانی صاحب کتاب ترجمه تاریخ طبری است که تاریخ محمدبن جریر طبری را در 1352 به امر امیر منصور ساسانی به فارسی ترجمه کرد و اکنون به نام ترجمه تاریخ طبری معروف است. دکتر مشکور این ترجمه را با مقابله با اصل عربی و مقدمه ومفصلی در 1337 شمسی در تهران منتشر نمود
22- حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی : (330-411) صاحب یکی از بزرگترین کتاب حماسی (کتاب رزمی) جهان است که شاهنامه نام دارد. از شاهنامه فردوسی دوباره فرهنگ و تمدن ساسانیان می توان استفاده کرد.
23- ابن اسفندیار: بهاءالدین محمد کاتب صاحب تاریخ طبرستان که در 613 هجری آن را تالیف کرده است، نامه تنسر را به شاه طبرستان که ابن مقفع از پهلوی به عربی ترجمه کرده است. نامه تنسر را آقای مجتبی مینوی تصحیح کرده است. این نامه از نظر تاریخ ساسانیان بسیار قابل اهمیت است.
24- ابن بلخی: ‌نویسنده کتاب فارسنامه است. ابن بلخی در قرن پنجم هجری می زیست
25- مجمل التواریخ و القصص- تاریخ عمومی عالم است از خلقت تا 520 ه ق مولف این کتاب معلوم نیست. این کتا را مرحوم ملک الشعرای بهار با حواشی سودمندی در تهران به طبع رسانیده است.
26- گردیزی:‌ ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود از اهل گردیز بین غزنین و سرزمین هند می زیست. او نویسنده تاریخ گردیزی است. تالیف این کتاب در بین سالهای 440 و 444 است. قسمت راجع به ساسانیان این کتاب را استاد سعید نفیسی از روی نسخه عکسی آن در مجله پیام نو که از انتشارات انجمن ایران و شوروی بود در تهران به چاپ رسانید.
27- خواجه نظام الملک طوسی: ابو علی حسن بن علی وزیر الب ارسلان و ملکشاه سلجوقی صاحب کتاب سیاستنامه یا سیر الملوک است که آن را در 484 تالیف کرده است. این کتاب اطلاعات مفیدی راجع به مزدک و خرم دینان می دهد.
28- حمدالله مستوفی قزوینی: متوفی به سال 750 ه ف صاحب تاریخ گزیده و کتابی در جغرافیا به نام نزهه القلوب است.
29- محمد بن خاوند شاه معروف به میرخواند متوفی به هرات در سال 903 صاحب کتاب روضه الصفا است که جلد اول آن راجع به تاریخ ایران قدیم است.
30- میرزا تقی خان سپهر صاحب کتاب ناسخ التواریخ که با ملحقات آن قریب پانزده جلد می شود. جلد اول راجع به تاریخ انبیاء و ایران قبل از اسلام و ساسانیان است. مرحوم سپهر معاصر ناصرالدین شاه قاجار بوده است.
31- عوفی : سدید الدین (یا نورالدین) محمد عوفی از مردم بخارا در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم می زیست. کتاب جوامع الحکایات و لوامع الرویات او مطالب بسیاری راجع به تاریخ ایران قدیم منجمله ساسانیان دارد.
32- منهاج سراج: ابوعمر منهاج الدین عثمان بن سراج الدین محمد، صاحب کتاب طبقات ناصری در تاریخ عمومی از ابتدا تا حدود سال 658 هجری
33- خواندمیر: غیاث الدین محمد متوفی در 941 صاحب کتاب حبیب السیر است.

  امتیاز: 0.00