نظریه های جدید ساختار و تحول ستاره ها، حاکی از همبستگی های میان خواص فیزیکی ستاره ها مانند درخشندگی، دمای سطحی، جرم و غیره است. اما مدتها پیش، دو منجم، اینارهرتسپرونگ دانمارکی و هنری نورویس راسل آمریکایی به رابطه شایان توجهی بین درخشندگی و دمای سطحی ستاره ها، دست یافتند. نموداری که این هبستگی را نشان می دهد، امروزه به نام نمودار هرتسپرونگ – راسل یا نمودار HR موسوم است. آنها چند هزار ستاره که درخشندگی و دمایشان مشخص بود را برگزیدند و نمودار دو بعدی رسم کردند که محور افقی آن دما و محور عمودی آن درخشندگی بود. در این نمودار هر ستاره با نقطه ای مشخص می شود. در ابتدا ممکن است انتظار رود که این نقاط از هیچ الگوی خاصی تبعیت نکنند، بلکه به نحوی تصادفی در سرتاسر صفحه نمودار پراکنده باشند. اما هرتسپرونگ و راسل مشاهده کردند که چنین نیست. بلکه در حدود 90 درصد ستاره ها بر نواری در این صفحه جای می گیرند که از بالا و سمت چپ نمودار با پایین وسمت راست ممتد است. ستاره هایی چون خورشید، نسر واقع، شعرای یمانی و ستاره بارنارد بر این نوار جای می گیرند. این نوار به رشته اصلی موسوم است. بالای نمودار در سمت راست نیز نوار کم جمعیت تری است که ستاره هایش، غولهای سرخ و ابر غولهای سرخ نامیده می شوند. عیوق، دبران و یدالجوزا بر این نوار جای دارند. معدودی ستاره نیز در پایین و سمت چپ نمودار قرار دارند که به کوتوله های سفید مرسوم اند.
منبع نمودار: دانشنامه ستاره شناسی
منبع نمودار: NASA
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!