همانطور که می دانیم، از هر نقطه کره آسمان یک دایره ساعتی و یک دایره روزانه می گذرد. قطب شمال آسمان محل تقاطع دایره های ساعتی است. از این نقطه بینهایت دایره ساعتی منشعب می شود. یکی از این دایره های ساعتی از سمت الرأس ناظر می گذرد. با اندکی دقت متوجه می شویم که اگر صفحه نصف النهار مکان ناظر را امتداد دهیم تا کره آسمان را قطع کند، به این دایره ساعتی می رسیم. از این رو به آن نیز نصف النهار مکان می گوییم. به شکل(1) توجه کنید،
شکل 1
ناظر o در مرکز جای دارد و افق او نیز مشخص شده است. Z سمت الرأس ناظرo است. استوای سماوی عمود بر محور pp رسم شده است. دایره pzp، نصف النهار مکان یا دایره ساعتی گذرنده از سمت الرأس است. دایره psp ، دایره ساعتی ستاره s است. نصف النهار مکان، استوای سماوی را در نقطه Σ قطع می کند. محل تقاطع دایره ساعتی ستاره با استوای سماوی نقطه H است. زاویه ΣOH
(یا قوسH) برای استوای سماوی زاویه ای است که دایره ساعتی ستاره S
با نصف النهارمکان می سازد. این زاویه را، زاویه ساعتی ستاره s می گویند. زاویه ساعتی را نیز مانند بُعد بر حسب واحدهای زمان می سنجند. فرض کنید ستاره ای در یک لحظه بر نصف النهار مکان است. مدتی بعد می بینیم که ستاره از نصف النهار مکان دور شده و به سمت غرب رفته است. ستاره ای که 15 درجه از نصف النهار مکان به طرف مغرب فاصله گرفته باشد، یک ساعت قبل بر نصف النهار مکان بوده است. زاویه ساعتیش در این لحظه 1 ساعت است. پس زاویه ساعتی، وقتی بر حسب واحد زمان بیان می شود، همان مدت زمانی است که از آخرین عبور ستاره از نصف النهار مکان گذشته است. زاویه ساعتی و بُعد هر دو بر دایره استوای سماوی اندازه گرفته می شوند. تفاوتشان در چیست؟ زاویه ساعتی یک جرم آسمانی در هر زمان معین به طول جغرافیایی (و در نتیجه به نصف النهار مکان) وابسته است وبرای ناظران مختلف متفاوت است. اما بُعد یک جرم آسمانی از نقطه اعتدال بهاری سنجیده می شود که نسبت به ستاره ها ثابت است. بنابر این همواره برای همه ناظران یکسان است.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1615
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!