حركت چرخشی یا وضعی (Earth’s Rotation)
اگر زمین ثابت و بیحركت میبود، شب و روز نیز تغییر نمیكرد و همواره یك طرف نیمكره زمین در تاریكی و سمت دیگر آن در روشنایی دائمی روز قرار میگرفت. اما زمین نیز مانند هر جسم سماوی دیگری به دور محور خود میچرخد. به این حركت، حركت وضعی زمین میگویند.
چرخش زمین به دور 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه به طول میانجامد و در خلاف حرکت عقربه های ساعت است. این مدت زمان را شبانه روز نجومی میگوییم. در نتیجه این حركت در هر 24 ساعت برای هر نقطهای از زمین یک شبانه روز ایجاد می شود.
چرخش زمین به دور خود، از غرب به شرق است، اما ما اثر این حركت را بر روی ستارگان و سایر اجرام سماوی خواهیم دید به طوریكه از دید ما، ستارگان از شرق به غرب در حال گردش به دور زمین هستند!
توالی روز و شب، صلب بودن محور زمین و حفظ زاویه انحراف میل خود با صفحه مداری، وارد شدن نیروی گریز از مركز بر هر جسمی بر روی سطح زمین (به نحویکه در استوا بیشترین مقدار و در قطب صفر است)، پخ بودن زمین در قطبها و همه و همه معلول چرخش زمین به دور خود است
حركت انتقالی (Revolution):
چرخش زمین به دور خورشید را حركت انتقالی میگویند. زمین نیز سالی یكبار بر خلاف جهت عقربههای ساعت به دور خورشید میچرخد. در این مورد هم ما حركت واقعی زمین به دور خورشید را نمیبینیم و تنها اثر آن را در حركت ظاهری خورشید را می بینیم كه از دید ناظر زمینی، به نظر میرسد خورشید در طول یك سال یك بار به دور كرهی آسمان میگردد.
مسیر حركت ظاهری خورشید در كرهی آسمان را دایرةالبروج مینامند. دوازده صورت فلكی بر این نوار قرار دارند كه خورشید در حركت ظاهری سالانه خود یك بار از آنها میگذرد. یعنی هر ماه از میان یك صورت فلكی دایرةالبروجی گذر میكند.
سال:
از این حركت ظاهری خورشید به دور زمین برای تعریف `سال` استفاده میشود. یك سال مدت زمانی است كه طول میكشد تا خورشید یك دور كامل از میان ستارگان بگذرد. به این سال، سال نجومی هم گفته میشود. سال شمسی كه ما در تقویم از آن استفاده میكنیم سال اعتدالی نام دارد كه 20 دقیقه از سال نجومی كوتاهتر است.
میل زمین:
مسیر دایرةالبروج نسبت به استوای آسمان (معدل النهار)، 23.5 درجه مایل است. این مقدار مربوط به میزان انحراف محور چرخش زمین نسبت به محور عمودی میباشد. در نتیجه باعث میشود خورشید در 6 ماه از سال در بالای خط استوا آسمان قرار گیرد و در 6 ماه باقی مانده آن در زیر خط استوای سماوی قرار میگیرد.
طبیعی است كه این مسیر در دو نقطه صفحه استوا سماوی را قطع میكند كه به آن دو نقطه اعتدالین گویند. یك نقطه مربوط به اعتدال بهاری (اول فروردین) و دیگری مربوط به اعتدال پاییزی (اول مهر) میباشد. در این دو ناحیه طول شب و روز در تمامی نقاط كره زمین یكسان میباشد.
اما در دو روز از سال، خورشید نسبت به استوای سماوی بیشترین فاصله را میگیرد. (23.5 درجه) در اول تیر ماه خورشید در بالای استوای سماوی (23.5+ درجه) قرار دارد كه به آن انقلاب تابستانی گفته میشود. شش ماه بعد در 30 آذر اینبار خورشید در پایینترین فاصله از خط استوا قرار میگیرد (23.5- درجه) كه انقلاب زمستانی مینامند.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!