منو
 کاربر Online
673 کاربر online
 : نجوم
برای پاسخ دادن به این ارسال باید از صفحه قبلی اقدام کنید.   کاربر offline دبیر گروه نجوم 3 ستاره ها ارسال ها: 1615   در :  پنج شنبه 08 شهریور 1386 [09:34 ]
  ستاره سهیل شدی !
 

کجایی؟ پیدات نیست . ستار سهیل شدی !
شما هم حتماً این عبارت را شنیده اید . در ا ین اصطلاح ( اگر نگوییم ضرب المثل ) ، از ستاره ای خاص نام برده شده است .
اما چرا ستاره سهیل ؟
مثلا چرا نمی گوییم : ستاره سماک رامح شدی ! به راستی چه رازی در این ستاره نهفته است ؟ مردم از این اصطلاح استفاده می کنند و دانستن اینکه این ستاره چه ویژگی دارد برایشان مهم نیست .اما، ما که علاقه مند به ستاره شناسی هستیم باید بدانیم که چرا ستاره سهیل رابرگزیده اند. ستاره قطبی همیشه پیدا است ( البته نه روزها ). ستاره های اطراف قطب شمال سماوی هم همیشه دیده می شوند . به تدریج که از شمال سماوی دور شویم ، ستاره ها می آیند و می روند . به عبارتی طلوع و غروب می کنند . وقتی به جنوب می رسیم ، ستاره هایی را می بینیم ، با اینکه هنوز کاملاًَ بالا نیامده ، درافق جنوب غربی پایین می روند و غروب می کنند . اجداد ما برای ساختن این مثال باید چنین ستاره ای پیدا می کردند . اینکه چه ستاره ای ، چه مدت درآسمان باشد به عرض جغرافیایی محل سکونت بستگی دارد . عرض جغرافیایی تهران تقریباً 36 درجه است ؛ یعنی هر تهرانی ، ستاره قطبی را در ارتفاع 36 درجه مشاهده می کند و مسلماً ستاره هایی که تا 36 درجه از ستاره قطبی فاصله دارند،برای اوغروب نخواهند کرد (به شرط آنکه کوه و یا ساختمانهای بلند مزاحم دید او نشوند ) . به همین ترتیب ستاره هایی که از قطب جنوب سماوی تا 36 درجه فاصله داشته باشند ، از تهران هرگز قابل رؤیت نخواهند بود .
به ستاره سهیل برگردیم . سهیل ستاره ای است از قدر 7/0- وبعد از شعرای یمانی پر نورترین ستاره آسمان است . میل ستاره سهیل 52- درجه است، یعنی درحدود38 درجه از قطب جنوب سماوی فاصله دارد . با محاسبه ای ساده در می یابیم که بیشترین ارتفاع ستاره سهیل در تهران 2 درجه است (2=36-38 ) و می توان گفت که سهیل عملاً از تهران قابل مشاهده نیست . پس نتیجه می گیریم که این مثال در تهران ساخته نشده است. در شهرهای جنوبی کشوراوضاع متفاوت است. مثلاً دربندر عباس ( یا حتی جنوبی تر ازآن جزایر کیش و ابوموسی ) دیدن ستاره سهیل اصلاً دشوار نیست . عرض جغرافیایی بندر عباس 27 درجه است ،بنابر این ستاره سهیل در آسمان آنجا تا ارتفاع 11 درجه بالا می آید و البته باز بودن افق جنوبی ( برای بنادر و جزیره های خلیج فارس ) به مشاهده آن کمک می کند . نتیجه می گیریم که این اصطلاح در این مناطق هم ساخته نشده است . در عرضهای میانی کشور ( مثلاً شهرهای اصفهان ، یزد ،اهواز ، کرمان و....) وضعیت ستاره سهیل به گونه ای است که پس از طلوع ، تا ارتفاع کمی از افق بالا آمده ، دوباره سر خم می کند و در افق پنهان می شود . به عنوان مثال ،در شهر یزد ، که عرض جغرافیایی آن 32 درجه است ، ستاره سهیل تا ارتفاع 6 درجه صعود می کند(6=32-38) ، که اگر افق کاملاً باز باشد ، می توان آن را ( فقط مدت کوتاهی ) مشاهده کرد . دیدن ستاره سهیل در این مناطق کار ساده ای نیست ، و مدت زمانی که این ستاره قابل مشاهده است بسیار کوتاه است ، پس احتمالاً این ضرب المثل در همین مناطق شکل گرفته است .
حالایک نقشه آسمان جلوی خود بگذارید وتعیین کنید که اگر بخواهید این ضرب المثل را برای شهر خودتان بازسازی کنید ، بهتر است از کدام ستاره استفاده کنید .

برگرفته از ماهنامه نجوم
با تلخیص و اضافات

  امتیاز: 0.00