کهکشان، به معنای عام، مجموعه ای عظیم متشکل از میلیونها تا بیلیونها ستاره است. کهکشانهای
کوچک، از چند ده میلیون ستاره تشکیل شده اند. البته مقداری ماده بین ستاره ای به صورت گاز و غبار و نیز سحابیهای گوناگون در کهکشانها وجود دارد. تلسکوپهای بزرگ به کمک تکنیکهای پیشرفته عکسبرداری، وجود میلیونها کهکشان را در عالم آشکار ساخته اند. عالم مجموعه ای از این کهکشانهای بزرگ و کوچک است که به فواصل گوناگون از ما قرار دارند. کهکشانی را که خورشید به آن تعلق دارد، کهکشان ما می نامیم. همه ستارگان مریی آسمان به کهکشان ما تعلق دارند. کهکشان ما در حدود یکصد میلیارد(1011)ستاره دارد و از زمره کهکشانهای بزرگ است. اگر در شبی صاف و بدون ماه به آسمان نگاه کنید، نوار ابر مانندی را می بینید که در مواقع مختلف سال از صورتهای فلکی برساوش، ذات الکرسی، دجاجه، عقاب و قوس می گذرد. اگر با دوربینی دو چشمی یا با تلسکوپی کوچک به گوشه ای از این نوار گسترده نگاه کنید از انبوهی ستاره ها در شگفت خواهید شد و متوجه خواهید شد که از زیادی تعداد ستاره ها است که چون ابری رقیق بنظر می رسد. این نوار ابر مانند را قدما راه کاهکشان می گفتند. این روزها در کتابها و مجلات عامه فهم از آن با نام `راه شیری` یاد می کنند که ترجمه نام انگلیسی آن است. راه کاهکشان هم قسمتی از کهکشان ما است. خورشید و به همراه آن جایگاه ما زمین، در داخل این منظومه عظیم ستاره ای، یعنی کهکشان ما، جای دارد. از این رو برای ما میسر نیست که از بیرون به آن نظر کنیم و از آن عکس بگیریم. اما رصدهای اختر شناسان در یکصد سال گذشته آشکار ساخته است که کهکشان ما شکلی قرص مانند دارد که در وسط کمی برآمده است. عکسهایی که با تلسکوپهای بزرگ از کهکشانهای دیگر گرفته شده است نشان می دهد که از این قبیل منظومه های ستاره ای قرص مانند، در عالم زیاد است. مکان خورشید نیز در این منظومه مشخص شده است. وقتی به هنگام شب به راه کاهکشان ( یا راه شیری) نگاه می کنیم، دید ما در راستای صفحه کهکشان است. در راه کاهکشان، تراکم ستاره ها در امتداد صورت فلکی قوس بی اندازه زیاد است، به طوری که تفکیک ستاره ها از یکدیگر میسر نیست. از این امر استنباط می شود که مرکز کهکشان باید در این امتداد باشد. قطر کهکشان ما در حدود یکصد هزار سال نوری (تقریباً30000 پارسک) و ضخامت آن در ناحیه مرکزی بین 15000 تا 20000 سال نوری است. فاصله خورشید از مرکز کهکشان در حدود 30000 سال نوری(10000 پارسک) است. کهکشان ما از سه ناحیه اصلی: هسته مرکزی، قرص کهکشان وهاله کهکشان تشکیل شده است. هسته یا ناحیه برآمده مرکزی، بیضوی شکل است. این ناحیه را نمی توان دید، زیرا در فاصله بین ما و مرکز کهکشان مقدار زیادی غبار میان ستاره ای قرار دارد. اما مطالعه این ناحیه به کمک امواج رادیویی و فرو سرخ امکانپذیر است زیرا غبار میان ستاره نسبت به این امواج شفافتر است. از این مطالعات نتیجه شده است که هسته مرکزی فاقد هیدروژن خنثی است و ستاره هایش عمدتاً ستاره هایی پیر هستند. بنظر می رسد که در مرکز کهکشان ما چشمه انرژی بسیار فشرده ای وجود دارد که سرشت آن هنوز مورد بحث است. برخی اخترشناسان بر این باورند که سیاهچاله ای بسیار پر جرم در مرکز کهکشان ما جای دارد که مولد انرژیهای عظیمی است که از این ناحیه گسیل می شود. قرص کهکشان به صورت بازوهایی مارپیچی است که از مرکز منشعب شده اند. صفحه کهکشان، صفحه این قرص است. ضخامت قرص در حدود هزار سال نوری است. قرص کهکشان، جایگاه ستاره های جوان، مقدار زیادی گاز هیدروژن خنثی و نیز سحابیهای گوناگون است. هاله کهکشان ناحیه ای کروی گرداگرد کهکشان، به شعاع 50000 سال نوری است. خوشه های کروی و ستاره ای منفرد پیر، ساکنان این ناحیه اند. کهکشان ما دارای حرکتی دورانی است و حدود هر دویست میلیون سال یک بار به دور خودش می چرخد. ساختار کهکشان ما همانطور که اشاره شد، ساختاری مار پیچی است.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!